انواع کلر و روش های کلرزنی استخر

انواع کلر مورد استفاده برای استخر

فرایند کلرزنی  برای حفظ تعادل شیمایی آب اهمیت زیادی دارد ، به طوریکه در استخر های خانگی ، تفریحی و قهرمانی به هیچ عنوان هیچ ماده شیمیایی جایگزین و جانشینی ندارد ،در صورت عدم کلرزنی استخر جهت ضد عفونی آب امکان دست یابی به آبی سالم و ایمن برای شناگران وجود نخواهد داشت در واقع کلرزنی درست در فواصل زمانیی تعیین شده ضامن سلامتی شناگران و مجموعه استخر می باشد

هدف استفاده از کلرزنی در استخر ها و به طور کلی مواد ضد عفونی برای از بین بردن آلودگی های اب ، قارچ ف باکتری و جلبک ها می باشد ، در استخر های روباز مخصوصا پتانسیل تشکیل جلبک و خزه به شدت بالا ستت و فرایند کلرزنی در آنها باید با دقت انجام شود

مکانیزم از بین بردن باکتری در استخر توسط کلرزنی استخر

1. تاثیر کلر دز آب و فرایندی که باعث از بین بردن باکترهای می شود بدین صورت است که باکترهایی که از عوامل مهم بیماری زا و رشد جلبک در استخر ها به شمار می روند ، به گونه ای با اکسید کردن باکتری و سایر میکرو اورگانیسم های موجود در آب باعث از بین رفتن آنها می شود
2. زنگ زدن یا اکسید شدن خاصیت ذاتی اکسیژن است که کوجب خورندگی مواد می شود ، در استخر های نیز ازهمین خاصیت استفاده می شوند ، به عبارت دیگر کلر زدن و دیگر مواد ضد عفونی کننده مشابه ، باعث اکسید شدن باکتری ها و سایر میکرو ارگانیزم ها می شود و باعث از بین رفتن آنها ست

در فرایند کلرزنی در استخر دو پارمتر زیر بسیار مهم است :

1. نوع کلر
2. فواصل و زمان های تزریق کلر

در واقع فرایند کلرزنی در استخر شامل دو موضوع مهم فوق است که هرکدام از دیگری مهم تر می باشد ، انجام فرایند کلر زنی در استخر های مخصوصا بزرگ و حتی استخر های خانگی بسته به نوع کلر مورد استفاده نیز میباشد ، زیر هر نوع کلر داری خاصیت شیمیایی و ترکیبی خاص می باشد

دسته بندی انواع کلر جهت ضد عفونی استخر و موادی بر پایه کلر

کلر های از نظر تقسیم بندی کلی به سه دسته : گاز ، مایع و خشک یا جامد تبدیل می شوند و لی موادی که بر پایه کلر می باشد امروزه در استخر ها بسیار مورد استفاده قرار میگرند که به شرح ذیل می باشد

1. گاز کلر به صورت خالص
2. کلر مایع با نام شیمیایی هیپو کلریت سدیم با آب ژاول       
3. کلر دانه ای با نام شیمیایی هیپو کلریت کلسیم و هیپو کلریت لییتم که نوعی کلر خشک می باشند
4. قرص کلر به صورت هیپو کلریت کلسیم – جز کلر های خشک یا جامد هستند
5. کلر تولید شده از تجهیزات تولید کلر به روش الکترولیت نمک حاوی کلر
6. کلر دانه ای پایه دار  به صورت دی کلر و سیانورات و تری کلر سیانورات

نکته مهم

هدف استفاده از کلر در استخر ها تولید اسید هیپو کلریک با یون هیپوکلریک است که در واقع همان ماده ضد عفونی کننده با خاصیت اکسید کنندگی است در واقع شاید مواد ضد عوفنی کننده زیادی موجود باشد ولی خاصیت اکسید کنندگی نداشته باشد ، البته این کنه بسیار حائز اهمیت است که ترکیب کلر با آب به هیچ عنوان اسید هیپو کلریک نمی شود ، بلکه این PH  آب است که نقش تعیین کننده ای در ایجاد خاصیت اکسید کنندگی کلر دارد

تاثیر  PH آب در خاصیت اکسید کنندگی و ضد عفونی کلر

1. در PH = 7.2  تقریبا 60% از کلر محلول در آب به صورت اسید هیپو کلریک است
2. با افزایش PH  آب مقدار اسید هیپو کلریک کاهش یافته (خاصیت اکسید کنندگی ) و یون هیپو کلریک افزایش می یابد
3. در PH = 8.5   تقریبا 90 % از کلر محلول در آب به صورت یون  هیپو کلریک و تنها 10 % به صورت  اسید هیپو کلریک  باقی می ماند
4. پس بهترنی حالت استفاده از کلر در آب و کلرزنی استخر در PH = 7.2    می باشد که خاصیت ضد عفونی کننده و اکسید کنندگی کلر 6 برابر زمانی است که PH = 8.5 است
5. بنابراین برای دست یابی به غلظت 0.5 تا 1 PPM  کلر ، حد بالای PH  استخر نباید از 7.8 بیشتر باشد
6. هرچه PH افزایش یابد ، مقدار کلر را باید برای ایجاد غلظت مورد نیاز اسید هیپو کلریک افزایش داد ، که با توجه به قیمت کلر به هیچ عنوان منطقی نیست

تاثیر  آمونیاک آب در خاصیت اکسید کنندگی و ضد عفونی کلر

1. علاوه بر مقدار PH  ، مقدار آمونیاک در آب بر قدرت ضد عفونی کننده کلر موثر است ، آمونیاک موادی که در تمام استخر ها وجود دارد ، و از منابع تولید آمونیاک می توان ترشحات بدن شناگر و ادرار را نام برد 
2. ترکیب کلر با آمونیاک ترکیب ماده به نام کلر آمین را می دهد ،که به هیچ عنوان خاصیت ضد عفونی کنندگی ندارد ،
3. به طور کلی کلر بیشتر تمایل دارد با آمونیاک در اب واکنش دهد تاب اکتر های و میکرو اورگانیسم های بیماری زا ،بنابراین اگر مقدار آمونیاک زیاد باشد ، تمام کلر محلول در آب صرف واکنش با آمونیاک و تشکیل کلرآمین می دهد ، که خاصت ضد عفونی کننده و اکسید کنندگی بسیار خفیفی دارد
4. به طور کلی مقدار کلر مورد نیاز در استخر را به صورت مقدار کلر مورد نیاز برای از بین رفتن تمام باکتری ها موجود در آب تعریف می شود و کلر پسماند همان مقدار کلر باقیمانده ایست که پس از بین رفتن باکتری ها دیگر موارد در آب باقی می ماند

مشخصات و ویژگی های گاز کلر

1. گاز کلر ازموثرین روش های ضد عفونی در استخر ها می باشد ، که به علت خطرناک بودن تنها در استخرهای بزرگ که متصدیان با تجربه ای داند استفاده می شوند
2. گاز کلر به رنگ سبز کم رنگ است و تا 2 برابر از هوا سنگیتر است
3. به شدت باعث کاهش PH آب می شود
4. به علت خالص بودن گاز کلر در هنگام حل شدن در آب هیچ نوع محصول یا فراورده ترگیبی در آب تولید نمیکند
5. حمل و نگهداری گاز کلر بسیار مشکل است و از دلایل عدم استفاده در استخر های بزرگ می باشد
6. عوارض جانبی گاز کلر و تهدید سلامت شناگران در صورت استنشاق کلر را دارد

مشخصات و ویژگی های کلر مایع

1. بیشترین استفاده از کلر ، کلر مایع در استخر ها ست که همان محلول هیپو کلریت سدیم است
2. غلظت متداول کلر مایع هنگام استفاده باید حدود 12 % باشد
3. کلر مایع را می توان به کمک پمپ های تزریق به اب اضافه کرد
4. کلر مایع از نمک تولید می شود ، به همین خاطر شور مزه است و به ازای هر 4 لیتر کلر 0.7 کیلوگرم نمک به آن افزوده میشود
5. به علت پایدار بود کلر مایع ماده مناسبی برای استفاده مخصوصا در جکوزی ها و دمای بالا ست
6. کلر مایعه در بازار به صورت کلر 16 درصد عرضه میشود ولی در هنگام مصرف به 12.5 درصد کاهش می یابد
7. ما در مورد کلر مایع به دلیل کاهش غلظت چیزی به عنوان نگهداری ندریم و هروقت نیاز شد باید تازه تهیه شود
8. مهمترین مزایای کلر مایع سادگی استفاده و حلالیت بالای آن در آب است

نکته ای که در مورد استفاده از کلرزنی استخر با کلر مایع باید به آن توجه شود این است که به دلیل فرار بودن کلر و تبخیر ناخاسته آن در معرض جریان هوا و همچنین جلوگیری از پاشیدن شدن به اطراف باید از نزدیکترین سطح آب به استخر نزدیک شود

مشخصات و ویژگی های کلر خشک

کلر خشک امروزه در بازار به دو نوع هیپو کلریت کلسیم  و اسید سیانوریک تقسیم می شود که جز مواد ضد عفونی کننده استخرها به شماره میرود

هیپو کلریت کلسیم 

1. معروفترین کلرخشک بازار می باشد که بانام تجاری HTH  به فروش می رسد ، این نوع کلر که به قرص کلر معروف می باشد ، به صورت دانه ای و درسته های یک و 2 کیلویی عرضه می شوند ، و مورد استفاده آنها بیشتر استخر های خانگی و کوچک است و نحوه تزریق آن به آب به صورت سیستم های فرسایشی مانند کلرزن های خطی می باشد که مقدار PPM مورد نیاز آن نیز توسط ولوم روی کلررزن خطی تنظیم میشود
2. مقدار کلر موجود در کلرهای خشک قرصی هیپو کلریت کلسیم  65 درصد و مقدار PH آن معادل 11.5  درصد است بنابراین افزودن آن به آب باعث افزایش PH می شود
3. معایب کلر خشک هیپو کلریت کلسیم 
4. به شدت ناپایدار است
5. روند حل شدن آن در آب بسیار کند سات
6. باعث ایجاد روسبات پس از حل شدن و اثرات نامطلوب مخصوصا روی مبدل ها و تجیهزات فلزی می شود

اسید سیانوریک

1. از جمله مواد ضد عفونی کننده ای می باشد که به عنوان پایدار کننده استفاده می شود ، این ماده ضد عفونی محافظ کلر بوده و جلوگیری از تجزیه آن مورد استفاده قرار می گیرد ، در واقع اسید سیانوریک به عنوان یک مکمل  صرفا جهت افزایش عمر مفید کلر و ماندگاری بیشتر آن در اب استفاده میشود
2. اسید سیانوریک به صورت پودر تولید میشود باید سالی یکبار به آب استخر اضافه شود ، و با ایجاد لایه محافظ در روی کلر از رسیدن اشعه فرابنفش خورشید به کلر و تجزیه آن جلوگیری میکند
3. غلظت اسید ساینوریک در آب باید بین 30 تا 80 ppm باشد و دقت کنید اگر مقدار آن از 100 ppm بیشتر باشد علاوه بر اینکه مزیت ندارد ، بلکه مشکلاتی نیز ایجاد میکند ، که یکی از این مشکلات و عوارض کدر شدن آب استخر می شود
4. البته اسید سیانوریک باعث کاهش مصرف کلر و کمک به هزینه های نگهداری استخر است و لازم است به ذکر است که این ماده در آب از بین نمی رود فقط با عوض کردن آب استخر از بین خواهد رفت  
5. معمولا به ازای هر 1.8 کیلوگرم کلر ، 450 گرم سیانورات به آن اضافه می شود

تقسیم بندی انواع اسید سیانورات و مشتقات آن

1. اسید تری کلر با نام شیمیایی تربازین اتریون
2. از خانواده های کلر خشک می باشد که بیشترین غلظت را دارد و گرانترین کلر بازار است
3. حاوی 90 درصد کلر استبه منظور حداکثر پایداری به صورت قرص تولید میشود
4. Ph  تری کلر بین 2.8 تا 3.2 است بنابراین ماده ای اسیدی می باشد
5. به دلیل حاوی 50درصد مقدار اسید سیانوریک به عنوان ماده پایدار کننده استفاده می شود ، و باعث ایجاد روسوبات به جا مانده در آب می شود که تنها را آن عوض کردن اب استخر می باشد

مزایای استفاده از تری کلر به عنوان ماده ضد عفونی کننده

1. کاربرد آن راحت و تزریق آن بسیار ساده است و به صورت فرسایشی به وسلیه کلرزنهای خطی مورد استفاده قرار مگیرد
2. به دلیل فاقد کلسیم بر خلاف دیگر کلرها ،ph آب را پایین نگه میدارد
3. مناسب برای آب های سخت و قلیایی می باشد
4. سرعت حل شدن آن در آب بسیار کم و کند میباشد

دی اکسید کلر

1. یکی از مواد ضد عفونی کننده با خاصیت اکسید کنندگی است که نوعی کلر خشک است
2. باعث افزایش PH  اب نمی شود
3. این ماده محلول پایدار کلر حاوی اکسیژن است که با آب تجزیه می شود
4. در غلظت های کم بین 0.2 تا 0.3 برای ضد عفونی استخر به کار گرفته میشود
5. حتما باید گاز با  کلر تحت شرایط کاملا کنترل شده مورد استفاده قرار گیرد