فهرست مطالب
نکات SUPER Advance طراحی کانال
طراحی و کانال کشی در فیلد تهویه مطبوع بسیار مهم و حیاتی می باشد ، در بسیاری از پروژها این قسمت از اجرای تاسیسات به حساسیت و سلیقه خاصی انجام میشود مخصوصا در پروژهای حساس مانند بیمارستان و مراکز آموزشی و دانشگاهی طراح کانال و مهندس تاسیسات آن باید بسیار سلیقه به خرج دهد
بر عکس خوده اجرای کانال کشی و مشکلاتی که بر سراه اجرای روند کانال کشی دارد ،محاسبات و سایزینگ کانال خیلی پیچیده نیست و به راحتی میتوان با داشتن چند جدول و نمودار پروژهای بزرگ تجاری ، مسکونی و حتی بیمارستانی را سایز کرد ، محاسبات کانال کشی به مراتب ساده تر از خلاقیت و سلیقه ایست که باید در طراحی ابعادی کانال و استفاده بهینه از فضای موجود معماری به خرج داد ، محاسبات سایزینگ کانال به حدی نیست که بتواند طراح را دچار مشکل کند و پیچیدگیهای خاصی ندارد
دسته بندی انواع کانال های هوا :
کانال هایی که در تهویه مطبوع و تاسیسات به کاربرده می شوند از دو حالت خارج نیستند، کانال های هوا یا از نوع فشار مثبت هستند یا از نوع فشار منفی می باشند
کانال فشار مثبت :
به کانالی گفته می شود که مکش آن با هوای بیرون در ارتباط است و هوا تازه راه به داخل فضا می ریزد ، از خصوصیات داکت های فشار مثبت این است که باعث بیرون راندن آلودگی های موجود در فضای اتاق و همچنین ریختن فرش ایر یا هوای تازه به درون فضای مورد نظر باشد، کاربرد این کانالها برای سیستم های تهویه مطبوع و تبخیری می باشد مانند : کانال کولر ، کانال های هواساز های صنعتی ، کانال های ایرواشر همگی چز سسیتم ها و کانال های فشار مثبت هستند (داکت فن کویل فشار مثبت نیست )
کانال فشار منفی
به کانالی گفته میشود که با ایجاد مکش یا فشار منفی هوای داخل راه به بیرون تخلیه میکند ،این مکش توسط ی فن مکنده در انتهای کانال صورت میگرید ،کانال های فشار منفی همان کانال های اگزاست و تخلیه هوا می باشند سهم زیادی در تمام پروژهای تاسیساتی دارند ، از خصوصیات مهم این کانال می توان به ابعاد واندازه کم نسبت به نوع فشار مثبت آن آشاره کرد ، ازگزاست پارکینگ ها ، هود آشپزخانه های صنعتی ، ازگزاست و تخلیه هوای سرویس های بهدشاتی ، رختکن ها و استخرهای شنا ، و بعضی از فضاهای بیمارستانی ، اتاق باطری و …. همگی باید جز فضاهایی باشند که فشار منفی است و باید هوای داخل آن تخلیه شود
چگونه یک فضایی را فشار منفی (اگزاست ) کنیم ؟
ببنیدی وقتی به یک فضایی عنوان فشار منفی داده میشود ، یعنی کلا باید هوای آن تخلیه شود ، مثلا استخرهای شنا باید فشار منفی باشد ، حالا این سوال پیش می آید که فضایی که فشار منفی است ، نباید اسن هوای تازه داخل آن ریخته شود ؟ در پاسخ باید بگویم چرا ، باید هوای تازه fresh air با دبی معین ریخته شود ولی ، نرخ تخلیه هوا یا مقدار cfm خروجی ازین فضا باید بیشتر فضای دبی هوای ریخته باشد ، به عبارت دیگر هرگاه دبی دریچه های برگشت یا تخلیه بیشتر از دبی دریچهای رفت باشد ، آن فضا کلا فشار منفی طراحی شده است ،
این در مطلب در کلین روم ها و اتاق های تمیز بسیار به وضوح دیده میشود ، برای مثال در اتاق خون گیری یا بلادینگ روم اگر 500 cfm هوای تازه ریخته شود باید 1500 cfm تخلیه شود ، یعنی دبی دریچه برگشت سه برابر دبی دریچه رفت می باشد.
نکاتی که قبل از محاسبات کانال کشی باید لحاظ فرمایید
هر طراحی قبل از شروع به کانال کشی و محاسبات مربوطه به طور کلی باید دو پارمتر ار مدام در ذهن خود در حین طراحی کانال شکی در نظر بگیرد ، اولین پارامتر فشار و دومین ابعاد کانال می باشد که تاثیر مستقمی در افت فشار و دبی و سرعت هوا دارد ، برای جلویگری از طولانی نشدن مسیر باید کوتاهترین راه را انتخاب کرد ، این را به عنوان مشاور و مدرس پایه یک تاسیسات متذکر میشوم که رعیت نکات قبل از کانال کشی به مرتب از خوده محاسبات کانال مهم تری و مفهوی تر می باشد که در صورت رعایت این نکات ، یک کانال کشی بی دردسر ، دقیق و زیبا خواهید دداشت
شکل هندسی کانال
در معماری امروزی ، ابعاد کانال به منظور جلویگری از فضای مفید در سقف حرف اول در طراحی را میزند ، ابعاد طراحی کانال باید در یک چارچوب خاص و جدا از ملاحظات معماری باشد ولی نه اینکه در تضاد با آن بخواهیم طراحی کنیم
مقطع کانال می تواند به صورت مریع ، مستطیل و یا گرد باشد که هر کدام با توجه به حساسیت فضا ، طراح را مجبور به استفاده از آن میکند ، مثلا سطح مقطع گرد کانال برای فضای بیمارستانی عالی است ، چون در کانال های گرد ، به هیچ عنوان فضای در گوشه ها برای قرار گیری گرد و غبار و ذرات معلق وجود ندارد
ابعاد مورد قبول در اجرا کانال کشی
- کانال هر چه به سمت مربع تر شدن پیش رود ، نتایج بهتر و کارامدی سیستم تهویه مطبوع را به دنبال خواهد ، منظور از مربعی ،نه اینکه صرفا دبنال کانال مربعی باشیم ، منظور به سمت آن پیش برویم ، کانال های مستطیلی معمولا در اندازه زوج مانند 12*24 یا 18*36 و بر اساس اینچ ساخته می شوند که عدد اول عرض کانال یعنی 38 یا 24 و عدد دوم ارتفاع کانال یعنی 18 یا 12 می باشد ، تمام کانال های تاسیساتی همین قاعده را رعایت میکنند ،
- حالا چیزی که باید بعد محاسبه ابعاد کانال کنترل کرد ، نسبت aspect ratio (نسبت تناسب ) می باشد که نباید در کانال های مستطیلی از 3 بیشتر تجاوز کند برای مثال :
- کانالی با ابعاد 18*24 در نظر بگیرد از تقسیم 24 به 18 عدد 1.3 حاصل می شود ، که این عدد همان AR یا نسبت تناسب می باشد که کمتر از 3 می باشد و قابل قبول حالا اگر AR ما 4 یا 5 شده به هیچ عنوان نباید ابعاد را لحاظ کرد
- کوچیکترین ابعاد کانال چهار گوش 4*4 اینچ م یباشد و همچنین کوچکترین اندازه توصیه شده برای کانال 4*8 اینچ است
- توصیه می شود برای طراحی کانالهای 4 گوش از اعداد زوج مانند 4*8 و 10*12 و مشابه آن AR حداکثر 4 نهایت استفاده فرمایید
- کوچکترین کانال گرد 3 اینچ می باشد
- طول کانال کشی را از مسیر حداقل انتخاب فرمایید ، حتما روی کاغذ حداقل 3 تا LAY OUT متفاوت از کانال ترسیم فرمایید و کوتاهترین مسیر راخودتان براورد کنید
- مسیری که انتخاب می شود حتما تعداد زانوهای به کا رفته آن در طول کانال حداقل باشد و زانوی های تند استفاده نفرمایید
- سرعت هوا در کانال هوا برحسب نوع مصرف و نوع ساختمان بوده و نوع کانال طبق جداول استاندارد موجود باشد ،مثلا سرعت هوا در کانال اصلی ساختمان مسکونی 10 متر بر ثانیه است که میتوان ان را تا حدود 2000 فوت بر دقیقه فرض کرد
- هرچه این نسبت کمتر باشد به سمت مربعی شده میل کرده ایم و منتظر نتایج بهتر در کانال کشی هستیم ، در کانال های مستطیلی شکل به شدت پتانسل زوه کشیدن هوا داریم ، زیرا هرچه نسب عرض به ارتقاع بیشتر شود سطح مقطع مستطیلی صرف شده ، سرعت بالا رفته و صدای کانال بلند میشود چون با استفاد به فرمول Q = AV هرچه سطح مقطع کمتر شود سرعت بیشتر می شود سرعت بیشتر در کانال یعنی صدای زیاد ؛ این صدای ناشی از کمبود فضا در سطح مقطع کانال می باشد
دومین مطلب ثابت نگه داشتن ارتفاع کانال در تمام طول کانال کشی
شما به عنوان طراح در بدو ورود به پروژه برای کانال کشی از مهندس معمار پروژه این سوال را کنید :
حداکثر ارتفاع سقف کاذب چقدره ؟یعنی چقدر ارتفاع کانال من خواهم داشت ؟
شما با دانستن حداکثر فضای سقف کاذب می توانید ارتفاع کانال کشی خودر را روی یک عدد معین فیکس کنید ، و این را مبنای محاسبات خود قرار دهید ، در بسیاری از پروژه ه دیده شده که با وجود ارتفاع سقف کاذب کافی بازهم کانال ها بسیار مستطیلی و با سطح مقطع کشیده طراحی شده اند ،درسته که کانال مستطیلی زیبایی بهتری دارد ولی در جاهایی که سقف کاذب اجازه طراحی بهتر به شما می شدهد پس استفاده کنید
تغییر پله ای کانال
اگر قصد تغییرات ابعاد و اندازه کانال را در عرض و ارتفاع دارید ،این کار راه به صورت پله پله و یک سایز فقط دریک بعد انجام دهید ، تا ساخت اتصالات آن راحت شود ،مثلا اگر 16*36 دارید آنررا به 12*30 تغییر دهید ، یعنی ناگهانی آنرا به 10*32 تغییر ندهید ، به زبانه سادتر اگر نیاز به تغیر سایز در مقطعی دارید ، یک بعد را که معمولا ارتفاع می باشد بیشتز از 4 اینچ تغیر ندهید ، اگر این امر میسر نیست در دو بعد تغییرات را اعمال کنید
وصل کانال به دریچه :
- تمام کانال کشی مسیر یک طرف ، و نصب دریچه به انشعاب کانال از یک طرف دیگر ، چون این بخش از کانال کشی نیز باید سلیقه و خلاقیت و تخصص و ترکیب تا بتواند دبی هوای خروجی عاری از هرگونه صدا ناشی سرعت زیاد و لرزش باشد. مخصوصا دریچهایی که به اتاق خواب و محل های استراحت وصل می شوند.
- نصب کانال به دریچه باید به حالتی مانند دیفیوزر وصل شود ، یعنی اندازه کانال حداقل 2 اینچ کوچکتر از دریچه یا دیفیوزر باشد تا به اصطلاح کانال بتواند دریچه را بغل کند ، این کار باعث می شود تا هوای خروجی از کانال سرعت پایین و صدای کم صورت بگیرد
- برای انتخاب و محاسبه دریچه معمولا در نرم افزار داکت سایزر که محبوبترین و راحترین نرم افزار برای محاسبه ابعاد دریچه هاست با سرعت ثابت سایز و اندازه گذاری می شود
